Continuïteit van de onderneming

Bij een ondernemingsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is veelal geen onderscheid te maken tussen het privé-vermogen van de ondernemer(s) en het ondernemingsvermogen. Het ‘einde van de ondernemer' kan ook het einde van de onderneming betekenen. Dit kan het geval zijn als een ondernemer komt te overlijden zonder dat er iets is geregeld omtrent de opvolging of voortzetting van het bedrijf.

Het is van belang om op tijd stil te staan bij de vraag wie de onderneming kan voortzetten. Vaak kunnen dan nog tijdig maatregelen worden genomen om de onderneming voor overdrager en overnemer (fiscaal) zo gunstig mogelijk te doen overgaan. Een hiervoor veel gekozen methode is het aangaan van een vennootschap onder firma of commanditaire vennootschap met de beoogde opvolger. In een op te maken vennootschapsakte kunnen dan de nodige contractuele regelingen worden opgenomen waardoor de voortzetting van de onderneming is gewaarborgd. Vaak zal het ook nuttig zijn om een op de vennootschapsakte aansluitende testamentaire regeling te treffen. Als notariskantoor hebben wij zowel op het gebied van het ondernemingsrecht als op het gebied van het erfrecht de ‘know how' in huis om u optimaal te adviseren.

Stoppen met de B.V.

De B.V. is juridisch als de ondernemer te kwalificeren. De feitelijke ondernemer, bijvoorbeeld de directeur-enig aandeelhouder, is geen eigenaar van de onderneming, maar slechts aandeelhouder in de B.V.

Zou u er over denken om te stoppen met uw bedrijf dan zijn er in principe bij overdracht van de onderneming aan een derde, twee mogelijkheden:

• De B.V. verkoopt en levert alle bestanddelen van haar ondernemingsvermogen aan de derde. In de B.V. blijft dan alleen geld achter;
• De ondernemer verkoopt de aandelen in de B.V. aan de geïnteresseerde koper. Beide mogelijkheden hebben verschillende consequenties. Dit geldt voor de vormgeving van de transactie, de aansprakelijkheden voor de verkopende ondernemer en niet te vergeten, de fiscale aspecten.

De notaris adviseert u over de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden in uw situatie.

Mogelijkheden

Stel dat er wordt gekozen om de aandelen in de B.V. te verkopen. Bedoeling daarbij is dat de overdragende ondernemer zelf nog een vinger in de pap houdt. Via bepaalde statutaire constructies kan er voor worden gezorgd dat een evenredige belangenafweging plaatsvindt tussen de overdrager en de opvolger.

Een andere mogelijkheid is om de feitelijke zeggenschap over de B.V. en het geldelijk belang dat de aandelen vertegenwoordigen, los van elkaar te koppelen. Dit is met name bij familiebedrijven een veel gekozen methode. Hiermee voorkomt u dat de opvolger na een overlijden van de ondernemer door de overige kinderen wordt belemmerd.

Stichtingsbestuur

Bij deze methode wordt gebruik gemaakt van een stichting die als administratiekantoor van de aandelen gaat fungeren. Vervolgens worden de aandelen in de B.V. door de ondernemer overgedragen aan deze stichting. In ruil hiervoor ontvangt de ondernemer certificaten. Het gevolg is dat het stemrecht op de aandelen bij de stichting ligt en niet meer bij de ondernemer. De vermogenswaarde die aan de aandelen verbonden is, wordt belichaamd in de certificaten. Deze certificaten hebben dan ook in de regel dezelfde waarde als de aandelen.

Bovendien wordt afgesproken dat de stichting de door haar ontvangen dividenden op de aandelen direct doorbetaalt aan de ondernemer. De consequentie van deze regeling is dat bij een eventueel overlijden van de ondernemer niet de aandelen zelf vererven. Het gaat dan om de certificaten die vererven. Aan de certificaten is geen stemrecht verbonden.

De zeggenschap over de aandelen en daarmee over de onderneming ligt dan bij het bestuur van de stichting. In het bestuur van de stichting kan aan de opvolger.